SYARIKAT: JENIS-JENIS SAHAM, BON & DEBENTUR

DEFINISI

Seksyen 4 Akta Syarikat definisikan saham sebagai 'saham dalam saham modal sesebuah perbadanan dan termasuk stok kecuali di mana perbezaan di antara stok dan saham dinyatakan atau disiratkan.

CIRI SAHAM

Seksyen 98 Akta Syarikat, 'saham atau lain-lain kepentingan mana-mana ahli di dalam Syarikat hendaklah merupakan harta alih, boleh dipindahkan dengan cara yang diperuntukkan oleh Artikel-artikel Persatuan dan tidak boleh merupakan sifat harta tak alih.

JENIS-JENIS SAHAM

1. Saham Biasa (Ordinary Share)
2. Saham Keutamaan (Preference Shares)
3. Debentur.

1. SAHAM BIASA (ORDINARY SHARES)

Juga dikenali sebagai Saham Ekuiti. Pemegang saham diiktiraf sebagai pemilik perniagaan. Ia merupakan saham yang paling lazim dikeluarkan oleh sesebuah Syarikat. Saham yang diterbitkan tanpa mempunyai tempoh matang dan pemilik boleh menjual sahamnya bila-bila masa.

Hak-hak Pemegang Saham Biasa:
1. Hak-hak mengundi termasuk dalam memilih dan menentukan Ahli Lembaga Pengarah.
2. Hak Preemtif - iaitu mendapat keistimewaan untuk membeli saham tambahan Syarikat terlebih dahulu sebelum dijual oleh kepada orang luar. Ini dapat mengekalkan peratus pemilikannya dalam Syarikat.

Kebaikan Saham Biasa:
1. Bayaran dividen bukannya satu kemestian
2. Tidak mempunyai tempoh matang
3. Meningkat kebolehupayaan kredit Syarikat
4. Meningkat kepercayaan dalam permohonan kemudahan, pinjaman, fasiliti dsb

2. SAHAM KEUTAMAAN (PREFERENCE SHARES)

Saham yang menggabungkan sebahagian ciri-ciri Saham Biasa dan sebahagian ciri-ciri Bon. Seksyen 4 Akta Syarikat definisikan Saham Keutamaan sebagai 'saham dengan apa-apa pun namanya dipanggil, yang tidak memberik hak kepada pemegangnya kepada hak untuk mengundi di Mesyuarat Agung atau kepada apa-apa hak untuk menyertai melebihi amaun yang ditetapkan dalam apa-apa pembahagian sama ada secara dividen atau ke atas penebusan, dalam sesuatu penggulungan atau selainnya'.

Hak-hak Pemegang Saham Keutamaan:
1. Keutaman tuntutan terhadap pembahagian dividen. Pemegang saham keutamaan berhak menerima kadar dividen yang tetap dan tidak bergantung kepada jumlah keuntungan yang diperolehi. Dividen yang diterima adalah tetap dan terjamin.
2. Dividen saham keutamaan akan dibayar dahulu sebelum pembayaran dividen kepada pemegang saham biasa.
3. Di dalam kes penggulungan syarikat, pemegang saham keutamaan mempunyai keutamaan tuntutan ke atas pembahagian aset syarikat. Saham keutamaan akan dilunaskan selepas tuntutan Pemiutang (Creditors) selesai.
4. Pemegang saham keutamaan bukan pemilik Syarikat dan tidak berhak untuk mengundi atau campur tangan dalam pengurusan dan pentadbiran.

3. BON & DEBENTUR

Merupakan satu sekuriti jangka panjang yang diterbitkan oleh sesuatu entiti seperti Syarikat, Firma atau Kerajaan untuk mendapatkan pembiayaan jangka panjang yang besar. Bon menjanjikan bayaran semula prinsipal (modal asal) pada tarikh matang di samping bayaran faedah yang tetap secara berkala untuk sesuatu tempoh tertentu. Seksyen 4 Akta Syarikat definisikan, 'Debentur termasuklah stok debentur, bon, nota & lain-lain sekuriti perbadanan sama ada merupakan cagaran ke atas aset-aset perbadanan atau tidak.

Kos pinjaman terhad kepada bayaran bunga sahaja sahaja dan bayaran faedah bon boleh ditolak cukai pendapatan dan peminjam dapat mengurangkan jumlah cukai yang perlu dibayar. Debentur digunakan oleh sesuatu Syarikat untuk mendapatkan modal bagi pembesaran Syarikat. Ianya merupakan satu cara tambahan untuk mendapatkan modal tanpa menggadaikan aset syarikat seperti tanah untuk mendapat pinjaman daripada bank.