SYARIKAT: PANDUAN & HAK PARA PENGARAH

Syarikat tidak boleh mengurus dirinya dan perlu diurus oleh para Pengarah yang dilantik oleh Pemegang Saham Syarikat. Syarikat perlu diurus oleh Pengarah-pengarahnya yang bertanggungjawab dalam segala tindakan pengurusannya kepada Pemegang Saham Syarikat keseluruhannya. Walaupun Pemegang Saham mempunyai kuasa untuk melantik dan menyingkirkan pengarah-pengarah, tetapi tidak mempunyai hak mutlak untuk menjadi pengarah dan masuk campur dalam urusan pengurusan syarikat. 

Pada amnya pemegang-pemegang saham terpisah daripada kuasa pengurusan syarikat. Semuanya diserahkan kepada Pengarah-pengarah untuk mengurus dan mengawalnya. Jika sesuatu keputusan pengurusan itu tidak dipersetujui oleh pemegang-pemegang saham, mereka mempertikaikan dan menyoal keputusan-keputusan Pengarah-pengarah itu dalam mesyuarat agung atau mengantikan saja Pengarah-pengarah yang ada dengan orang lain :

DEFINISI

Seksyen 4 Akta Syarikat mendefinisikan 'Pengarah sebagai Pegawai Eksekutif utama sesebuah Syarikat yang pada masa itu dengan apa-apa pun nama yang dipanggil dan sama ada atau tidak ia seorang Pengarah'. Akta Syarikat juga mengatakan Pengarah termasuklah 'mana-mana orang yang menduduki kedudukan Pengarah perbadanan melalui apa-apa pun nama yang dipanggil dan temasuklah seseorang mengikut mana-mana arahan atau perintah Pengarah-pengarah perbadanan tersebut lazim bertindak dan Pengarah silih ganti atau Pengarah ganti'.

Setiap Syarikat disyaratkan mempunyai sekurangnya 2 orang Pengarah dan tiada had berkanun mengenai bilangan maksima melainkan yang telah ditetapkan oleh Artikel Syarikat. Pada kebiasaanya maksima bilangan Pengarah dalam Artikel Syarikat adalah 50 orang.

Akta Syarikat 1965 menerangkan hanya 2 kelayakan yang diperlukan untuk membolehkan sesorang itu menjadi Pengarah Syarikat :
1. Ia mestilah seorang manusia
2. Ia mestilah cukup umur dan berkeupayaan

KUASA PERLANTIKAN PENGARAH

Kuasa melantik Pengarah merupakan suatu kaedah yang termaktub di dalam M&A Syarikat. Undang-undang tidak menghadkan cara atau larangan ke atas apa yang tertulis di dalam M&A di dalam melantik sesorang Pengarah. Pada kebiasaanya kuasa perlantikan ini diperolehi di dalam mesuarat am Pemegang Saham. Namun begitu satu peruntukkan boleh dibuat bagi membolehkan Lembaga Pengarah atau orang luar melantik Pengarah secara sah.

Terdapat 3 cara perlantikan Pengarah:

1. Melalui M&A - Setelah diperbadankan dan dimasukkan nama Pengarah ke dalam Artikel atau Memorandum Syarikat.
2. Melalui perlantikan Lembaga Pengarah - Melalui resolusi yang dibuat oleh Pemegang Saham atau Lembaga Pengarah.
3. Dengan jemputan dari Lembaga Pengarah.
   
   
   JENIS-JENIS PENGARAH

• Pengarah Urusan - Managing Director
• Pengarah Bayangan - Shadow Director
• Pengarah Eksekutif dan Bukan Eksekutif - Executive and Non Executive Director

Pengarah Urusan - Managing Director:
Pengarah Urusan (MD) merupakan Pengarah yang memiliki kuasa yang luas bagi menentukan operasi dan perlaksanaan Syarikat. Artikel Syarikat seperti menurut Jadual A memberi kuasa kepada Lembaga Pengarah untuk melantik seorang atau lebih dari kalangan mereka sendiri untuk menjadi Pengarah Urusan (MD) pada satu jangka masa tertentu. Pengarah Urusan (MD) boleh juga dilantik melalui Resolusi Mesyuarat Am atau pun seperti yang termaktub dalam Artikel Syarikat.

Pengarah Bayangan - Shadow Director:Menurut Seksyen 4 Akta Syarikat 1965, Shadow Director merupakan orang yang memainkan peranan yang penting di dalam Syarikat. Beliau tidak menjawat jawatan Pengarah dalam Syarikat tetapi 'Pengarah Bayangan merupakan orang yang memberikan segalan arahan dan rancangan yang akan dilakukan oleh Pengarah Syarikat'.

Pengarah Eksekutif and Bukan Bukan Eksekutif - Executive and Non Executive Director:
Seseorang pengarah eksekutif biasanya dilantik dari kalangan pengarah-pengarah dan memegang jawatan bergaji dengan syarikat. Sesetengah syarikat melantik kakitangan eksekutifnya daripada kumpulan pengurusan atasan menjadi pengarah, di samping menjawat jawatan pengarah eksekutif. Pengarah bukan eksekutif pula biasanya tidak terlibat dengan urusan harian syarikat, tetapi bertanggungjawab bersama-sama dengan pengarah-pengarah lain dalam merangka dan melaksanakan polisi syarikat. Pengarah bukan eksekutif mempunyai hak dan menanggung liabiliti yang sama seperti pengarah-pengarah lain walaupun tidak memegang jawatan bergaji dan tidak terlibat dalam urusan harian syarikat.